طرح سلامت

جایگزینی

ال ای دی (LED)   

بجای لامپ های فلوروسنت و کم مصرف

در بیمارستانها و مراکز درمانی

 

 

 

تعریف لامپ ال ای دی

نوعی از لامپ‌های حالت جامد است که از تکنولوژی دیود نورافشان استفاده می‌کند و به عنوان منبع روشنایی به کار می‌رود.

LED  مخفف Light emitting diode ا ست. دیود  معنی ساطع کننده نور را می‌دهد. لامپ های ال‌ای‌دی  زیر گروه نیمه هادی‌ها به شمار می‌آیند. خاصیتی که LEDها را از سایر نیمه‌هادیها متمایز می‌کند این است که با گذر جریان از آنها مقداری زیادی از انرژی به صورت نور از آنها ساطع می‌شود.

کارشناسان معتقدند که لامپ‌های معمولی یا همان لامپ‌های رشته‌ای یکی از مهمترین دلایل افزایش مصرف انرژی و در نتیجه افزایش حجم تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان می‌باشند؛ بنابراین بسیاری از کشورها، برنامه چند ساله‌ای را برای جایگزینی مدل‌های دیگر لامپ به جای لامپهای رشته‌ای تدوین کرده‌اند تا بتوانند در دراز مدت استفاده از لامپهای رشته ای و به تبع آن حرارت زمین را کاهش داده و کره زمین و ساکنانش را نجات دهند.

مزایا ی استفاده از لامپ های ال ای دی(LED)

1-طول عمر: طول عمر لامپ‌های  LED  اولین و مهم‌ترین پارامتر‌ می باشد، لامپ‌های LED طول عمری بین 50 هزار تا 60 هزار ساعت دارند. این طول عمر قابل مقایسه با طول عمر لامپهای دیگر نمی باشد.

این لامپ‌ها نسبت به انواع دیگر، عمر بالایی دارند و در بدترین شرایط 40000 ساعت ( حدود 60 ماه دائماً روشن) و در شرایط مناسب تا 300000 ساعت (35 سال دائماً روشن) عمر می‌کنند. در حالی که یک لامپ 100 واتی OSRAM، حداکثر 1000 ساعت عمر دارد.

2- بازده نوری(lum/watt):  از دیگر مزیت لامپهای LED ،بازده نوری بالای این لامپها است. در حال حاضر لامپ‌های led بازده‌ای بین 74 تا 120 لومن بر وات را دارا می‌باشند و این در حالی است که این مقدار برای لامپ‌های رشته‌ای 10 تا 15 لومن بر وات، برای لامپ‌های کم‌مصرف 45 تا 65، برای لامپ‌های بخار جیوه 35 تا 60، برای لامپ‌های بخار سدیم 60تا 110 و برای لامپ‌های متال هالید 75 تا 85 لومن بر وات می‌باشند.

 نكته‌ای كه باعث تمایز و برتری بازده لامپ‌های LED نسبت به سایرین می‌شود این است كه اولاً نور تولید شده توسط آن‌ها در تمام فضا پراكنده نمی‌شود و ثانیاً شامل پرتوهای فرابنفش و مادون قرمز نمی‌باشند

 3- زمان پاسخگویی یا Response time : لامپ‌های LED به محض رسیدن ولتاژ به آنها روشن می‌شوند (کمتر از20πs).

4- تنظیم شدت نور: امکان تنظیم نور در لامپهای LED با استفاده از تکنولوژی PWM که کنترل سطح ولتاژ به کمک تغییر پهنای پالس است و دراکثر میکرو کنترلرها موجود است به راحتی امکانپذیر است.

5- تنظیم زاویه تابش: در لامپهای LEDنور در تمام جهات منتشر نمی‌شود و به دلیل موجود بودن لنزهایی با زوایای دلخواه نوری ، کاملا قابل کنترل است.

6- عدم کاهش شدت نور: کلیه لامپ‌های بجز LED با گذشت زمان دچار افت شدید شدت نور می‌گردند.

در حال حاضر تولید كنندگان لامپ‌های قدیمی كه معروف‌ترین آن‌ها OSRAM می‌باشد به صورت گسترده‌ای بر روی تولید لامپ‌های LED سرمایه‌گذاری نموده‌اند و موضوع زمانی جالب‌تر می‌شود كه بدانیم كه پیشروترین شركت در زمینه تولید لامپ‌های كم‌مصرف (كه در حال حاضر از نظر عده‌ای مناسب‌ترین نسبت به لامپ‌های LED می‌باشند. همین شركت OSRAM می‌باشد و سرمایه‌گذاری عظیم شركت بر روی LEDها نشانگر این نكته است كه آن‌ها نیز به این موضوع كه هیچ‌گونه منبع روشنایی در آینده قابل رقابت با لامپ‌های LED نمی‌باشد كاملاً آگاه می‌باشند.

7- تولید حرارت کم  : حرارت تولیدی توسط LED بسیار ناچیز است و علت ، پایین بودن میزان انرژی مصرفی آن است که این خاصیت ازگرم شدن محیط اطراف و نیز صدمه به قابها و حبابهای محافظ که معمولأ بعد از مدتی لامپ های التهابی آنها را ذوب می کنند ، جلوگیری می نماید.

8- امنیت بالا  : در صورت استفاده ازلامپ های LED ، چون این گونه لامپها را می توان با استفاده از ولتاژ های پایین و امن به کار برد و علاوه براین تولید حرارت توسط این گونه لامپ ها بسیار کم است ، لذا ، خطر برق گرفتگی ، سوختگی و حریق تا میزان زیادی کاهش یافته و می توان بسیاری از موارد ایمنی را که ملزم به رعایت آنها درمورد لامپهای قدیمی بودیم ، حذف نمود .

در لامپ‌های فیلامانی، مهتابی و کم‌مصرف فقط یک منبع تولید نور وجود دارد. چنان‌چه منبع نور دچار هرگونه ضایعه و آسیبی گردد، لامپ به طور کامل از کار می‌افتد. اما لامپ‌ LED در این شرایط هرچند نور کمتری تولید می‌کند، ولی کماکان به کار خود ادامه می‌دهد.

9- حجم:  بسیار کم و تحمل ضربه و لرزش از دیگر مزایای لامپ‌های LED است.

10حشرات از نور LED گریزانند  : در لامپ های قدیمی ، بعد از گرد و غبار ، آلودگی ناشی از تجمع حشرات در اطرافشان مهم ترین عامل کاهش نور آنان  بود که میزان بازده نوری را تا حد بالایی کاهش داده و بدینصورت مصرف انرژی به ازاء محصول نوری بالا می رفت و هر از چند گاهی باید آنها را تمیز نمود . لیکن نور تولید شده توسط LED بر خلاف سایر نورها ، نه تنها حشرات را جذب نکرده بلکه آنها را از محیط پراکنده می کند و در نتیجه علاوه بر ایجاد محیطی بدون مزاحمت حشرات ، از آلوده شدن حباب لامپ LED توسط حشرات نیز خبری نیست.  

11- عدم وجود پرتوهای فرابنفش و مادون قرمز : همواره نوری كه توسط منابع روشنایی تولید می‌شده است به همراه پرتوهای فرابنفش و مادون‌قرمز بوده است كه در حوزه بینایی ما قرار ندارند و كاربردی به منظور تأمین روشنایی ندارند اما موضوع به اینجا ختم نمی‌شود پرتوهای فرابنفش علاوه‌بر این كه كاربردی در تأمین روشنایی ندارند بلكه برای انسان مضر می‌باشند و دانشمندان، بر اساس نتایج آخرین تحقیقات زنان را از قرار گرفتن در زیر نور لامپ‌های مهتابی و كم مصرف منع كرده‌اند چون این گونه لامپ‌ها میزان زیادی پرتو فرابنفش از خود منتشر می‌كنند و این در حالی است كه تأثیر پرتوهای فرابنفش بر مبتلا شدن به سرطان پوست سال‌ها پیش به اثبات رسیده است.

12- قابليت به كارگيري در دماي 40- درجه و 85+ درجه سلسيوس : به جرأت مي‌توان گفت كه لامپ‌هاي LED در هر نقطه از كُره‌ي خاكي در هر فصلي قابل استفاده مي‌باشند و توانايي قابل توجهي در تحمل تغييرات دما دارند كه مشابه آن را در هيچ يك از منابع روشنايي نمي‌توان يافت و شما مي‌توانيد  LED را در دماي 50- درجه و 100+ درجه سلسيوس به راحتي نگهداري نماييد.

معمولاً در نقاط صعب‌العبور و داراي شرايط نامساعد امكان استفاده از هيچ يك از لامپ‌هاي قديمي به آساني وجود ندارد و بايد تدابير خاصي براي حفظ و نگهداري آن‌ها انديشيده شود ولي مي‌توان لامپ‌هاي LED را به راحتي در هر مكاني بدون نياز به مراقبت‌هاي خاص مورد استفاده قرار داد.

 

مضرات لامپ‌های کم‌مصرف :


مطالعات ثابت کرده‌اند که نور لامپ‌های فلورسنت و کم مصرف در طولانی مدت ممکن است موجب خستگی زودرس، افسردگی، از دست دادن تمرکز ذهنی، کاهش بازده کاری و افزایش تنش‌های روانی شود.

 

سایر عوارض این لامپ‌ها عبارتند از:

1-    کک و مک: لامپ‌های کم‌مصرف مهتابی اشعه‌های مضری دارند که باعث ایجاد کک و مک پوستی می‌شوند. از این رو باید تا حد امکان در برابر این نور قرار نگرفت و از کرم‌های ضدآفتاب برای محافظت از پوست استفاده کرد.
2- سرطان سینه: استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف در اواخر شب می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. نوری که از لامپ‌های فلورسنت فشرده منتشر می‌شود، بسیار شبیه به نور خورشید در هنگام روز است و می‌تواند روی تولید هورمون ملاتونین در بدن انسان تأثیر منفی داشته باشد. ملاتونین از بدن انسان در برابر برخی از انواع سرطان‌ها مانند سرطان پروستات و سینه محافظت می‌کند. استفاده از این لامپ‌ها با طول موج‌های آبی، در بین مردم رواج پیدا کرده است. قرار گرفتن در معرض این نورها که طول موج کوتاه‌تر دارند می‌تواند باعث توقف تولید هورمون ملاتونین شود. این در حالی است که اثر لامپ‌های قدیمی‌تر که نور زرد رنگ داشتند، در بروز این اختلال در بدن کم‌تر بود. نور آبی رنگ هم‌چنین میزان هوشیاری مردم را افزایش داده و ضربان قلب و دمای بدن آن‌ها را هم بیش‌تر می‌کند. متأسفانه بسیاری از مردم با تصور این که این لامپ‌ها کم مصرف هستند سعی می‌کنند از تعداد بیش‌تری از آن‌ها در محیط خانه خود بهره بگیرند که این عامل هم می‌تواند به افزایش آلودگی‌های نوری در خانه بیانجامد.
3- آب مروارید: افرادی که در خانه و یا محل کارشان روزانه بیش از 8 ساعت در معرض نور لامپ‌های فلورسنت قرار دارند، 5 برابر بیشتر از افراد دیگر دچار آب مروارید می‌شوند.
4- مواد سمی لامپ شکسته: این نوع لامپ‌ها از مواد سمی همچون جیوه تشکیل شده‌اند که عامل بسیاری از بیماری‌ها از جمله میگرن، از دست دادن تعادل و هوشیاری و موارد دیگری می‌شود. در ضمن اگر این لامپ‌ها بر روی خاک شکسته شود تا چند سال هیچ گیاه و درختی در آن منطقه قادر به رشد نیست.

استفاده از لامپ های فلوروسنتی فشرده (کم مصرف) FL  و CFL در مراکز و محیط های عمومی و نصب آن در ارتفاع سه متر را از راهکارهای کاهش اثرات تخریبی این لامپ ها نام برد و اظهار داشت: نصب این لامپ ها در ارتفاع زیاد باعث می شود که در طول مسیر از اثرات نامطلوب آن کاسته می شود..

 

 

معایب لامپ های کم مصرف :

۱- تأخیر در روشن شدن هنگام زدن کلید، بر خلاف لامپهای معمولی ( البته در مدلهای جدید این تاخیر خیلی کم شده است)

۲- ایجاد خطر برای سلامت انسان ها به دلیل انتشار اشعه ماوراء بنفش(UV) و نور آبی

۳- لامپ های کم مصرف مانند همه لامپ های فلورسنتی حاوی جیوه می باشند (غالباً ۵ میلی گرم) که باعث پیچیده تر شدن مراحل نابودسازی و بازیافت آنها می شود. بنابراین نابودسازی غیر اصولی این لامپ ها و رها کردن یا شکستن آنها در طبیعت منجر به آلوده شدن خاک، آب و هوا خواهد شد.

۴- انتشار گازهای گلخانه ای: نتیجه تحقیقی در کانادا نشان می دهد که اگر تمامی خانه های ایالت کبک بجای لامپ های تنگستنی از لامپ های کم مصرف استفاده نمایند،این امر منجر به افزایش انتشار تقریبا ٢٢٠ هزار تن گاز CO2 (معادل CO2 منتشر شده سالانه بیش از ۴٠ هزار خودرو) در این ایالت می شود.

۵- ایجاد رنگ پریدگی در وسایلی که حساس به اشعه UV هستند (پارچه، فرش،…)؛

۶- کاهش قدرت نوردهی با گذشت زمان؛

۷- قابل استفاده نبودن در خارج از ساختمان؛

۸-  قابل استفاده نبودن در سرپیچ های دیمر دار؛

 

چکیده ای از مطالب منتشر شده  در باره خطرات لامپهای مهتابی و کم مصرف(CFL)

 

مضرات و خطرات لامپهای مهتابی و کم مصرف به چند دسته تقسیم می شود :

ا- آثار مربوط به اشعه ماوراء بنفش

2--اثر تغییر فرکانس

3-خطرات محط زیستی لامپهای شکسته


 

1-اثرات اشعه ماوراء بنفش و یونیزاسیون:

 

روزنامه خراسان :

«سعید امین» بر این باور است که بهترین شیوه استفاده از لامپ های کم مصرف استفاده از آن ها در اماکن عمومی و آن هم در ارتفاع بیش از ۴ متر از سطح زمین است تا هم استفاده کنندگان کمتر در معرض این نور باشند(چون محل عمومی است و تردد در آن همواره جریان دارد) و هم فاصله لامپ ها تا زمین تا حدودیموجب استهلاک اشعه در فضا می شود، بنابراین استفاده از این لامپ ها در منازل، اماکن تجاری، بیمارستان ها و اماکنی که به طور مداوم افراد در معرض این نور قرار می گیرند ، توصیه نمی شود.

سایت صبا

یک جراح و متخصص بیماری چشم گفت: استفاده از لا‌مپ های کم مصرف سبب بروز پیرچشمی زودرس در فرد می شود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی صبا به نوشته ایرنا ، دکتر شاهرخ میلا‌ن در گفت و گو با ایرنا افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده استفاده از لا‌مپ های کم مصرف برای چشم مضر بوده و سبب تسریع در سرعت تشکیل آب مروارید و کاهش شفافیت سفیدی چشم می شود.
وی اظهار داشت: در صورتی که صنعت کاران ایرانی محفظه هایی برای لا‌مپ ها بسازند که روکشی از جنس مقاوم به اشعه ماورای بنفش داشته باشد، تاثیر گذاری منفی این لا‌مپ ها برروی چشم به حداقل ممکن کاهش خواهد یافت.

کارشناسان انجمن پوست انگلیس معتقدند: «لامپهای کم مصرف موجب تسریع ابتلا به بیماری‌های پوستی و از جمله سرطان پوست و هم‌چنین سرگیجه و میگرن در افراد مبتلا به صرع می‌شوند».
به گزارش سرویس اجتماعی آفتاب، با توجه به اینکه لامپ کم مصرف در دسته لامپهای فلورسنت قرار دارند و تولید نور آن تقریبا با لامپ مهتابی یکی است؛ مقدار زیاد اشعه ماورای بنفش این لامپ در طولانی مدت، آسیبهای جدی به چشم، پوست و ... وارد می‌کند.

 

کلینیک جردن


با بررسي هاي انجام شده مشخص شده است ميزان تابش پرتوهاي اشعه ماوراء بنفش از يک لامپ معمولي فلوروسنت بيش از 2800 نانومتر بوده که اين مقدار از اشعه تابيده شده به پوست موجب تغييرات پاتولوژيک در سلولهاي پوست مي شود .
اشعه يووي با تحريک سلولهاي رنگدانه ساز موجب افزايش پيگمان و ايجاد بيماري ملاسما و کک ومک در صورت افراد مي شود . نتايج تحقيقات دانشمندان نشان داده است کسانيکه در منازل و يا محل کار خود روزانه بيش از 8 ساعت در معرض نور لامپ هاي فلوروسنت قرار گرفته اند 5 برابر بيشتر از افرد ديگر دچار بيماري کاتاراکت يا اب مرواريد (کدورت عدسي چشم ) مي شوند.
عوارض روحي و رواني نور لامپ هاي فلوروسنت شامل: خستگي زودرس، افسردگي، ضعف و بيحالي، از دست دادن تمرکز، کاهش راندمان يا بازده کاري وافزايش تنش هاي روحي هستند.
امروزه اين لامپ ها بخاطر کم مصرف بودن ان در بين مردم طرفداران زيادي دارد ودر سطح وسيعي از ادارات و کارخانجات و منازل از ان استفاده مي شود لذا بايد در باره مضرات و خطرات ناشي از اين نور اطلاع رساني کافي انجام شود . افرادي که پوست حساسي دارند بيش از سايرين از اين لامپ‌ها آسيب مي‌بينند چون ميزان پرتو ناشي از آنها از لامپ‌هاي معمولي بيشتر است.

 

جام جم

یونيزاسيون نورهاي لامپ هاي فلوروسنتي در دراز مدت اثرات تخريبي بر روي بافت هاي پوست ايجاد مي کند از اين رو بر اساس پروتکل هاي جهاني استفاده از اين لامپ ها در سوله هاي جوجه کشي، مرغداري ها، گاوداريها و صنايع تبديل چون پوست و چرم که زمينه هاي فساد آنها را فراهم مي کند جلوگيري مي شود.

نصب اين لامپ ها در ارتفاع زياد باعث مي شود که در طول مسير از اثرات نامطلوب آن کاسته مي شود.

 

اثرات پرتو ماوراء بنفش بر سلامتی : 

پرتو ماوراءبنفش از يك سو براي بدن انسان لازم است و كمبود آن باعث كمبود ويتامين Dدر بدن و ايجاد بيماري نرمي استخوان مي شود و از سوي ديگر چنانچه مقدار پرتو دريافتي توسط انسان كنترل نشود، مي تواند اثرات منفي بر انسان داشته باشد.

اثرات پرتوهاي ماوراءبنفش دو دسته هستند :يك دسته اثرات قطعي است يعني در اثر جذب اين پرتوها در بدن، به مقدار معين ، قطعاً ظاهر ميشود. دسته ديگر اثرات احتمالي است يعني با جذب پرتو ماوراءبنفش در بدن احتمال وقوع آنها افزايش مي يابد. مثلاً چنانچه به ميزان معيني پرتو ماوراءبنفش توسط پوست انسان جذب شود،حالت آفتاب سوختگي و التهاب پوست حتماً ظاهر  مي شود ؛ ليكن جذب اين پرتو لزوماً به ابتلا به سرطان پوست منجر نمي گردد،بلكه احتمال ابتلا به آن را افزايش مي دهد.

از آنجا كه پرتو ماوراءبنفش به ميزان كمي در بدن انسان نفوذ مي كند و بيشتر در پوست و چشم جذب مي شود، اثرات بيولوژيكي آن بر انسان به اثرات آن بر پوست و چشم محدود مي گردد. ميزان نفوذ اين پرتوها در پوست حدود0/1-1mmاست.

حفاظت در برابر پرتوهاي ماوراءبنفش :

در نظر گرفتن  نكات زير به منظور حفاظت در برابر پرتوهاي ماوراء بنفش بسيار مهم است.

-    انواع شيشه ، پرتوهاي ماوراء بنفش با طول موجهاي كمتر از 300نانومتر را به خوبي جذب مي كند . لذا به منظور حذف پرتوهاي در محل كار افراد ، مي توان از حفاظهاي شيشه اي مناسب استفاده كرد.

-       اغلب اجسامي كه در برابر نور مرئي كدر هستند ، مانع عبور پرتوهاي ماوراءبنفش مي شوند، لذا مي توان از آنها به عنوان حفاظ براي انواع پرتوهاي ماوراء بنفش استفاده كرد.

جام جم

البته استفاده از لامپهاي کم مصرف مطلوب است اما متخصصان پوست به اين نتيجهرسيده اند که بهتر است در محلهايي که افراد مرتبا در آنها حضور دارند از اين لامپها استفاده نشود و در عوض در مکانهاي عبور و مرور و راهروها و پارکينگها و اتاقهاي انتظار و نظاير آن مي توان از اين گونه لامپها استفاده کرد.

عوارض لامپهاي فلورسنت در مواردي به قدري شديد بوده است که موجب ايجاد دانه هايقرمز پوستي و اگزماي شديد مي شود و برخي از کشورها نظير انگلستان استفاده از اين لامپها را در برخي از مکانها از سال 2011 به بعد ممنوع اعلام کرده اند.

هشدار کارشناسان بهداشتی:

اين كارشناسان هشدار دادند كه برخي از اين لامپ ‌هاي كم‌مصرف مي‌تواند باعث قرمزي پوست شود كه علت اين امر، متصاعد شدن نور فرابنفش از اين چراغ‌هاست.به همين خاطر آژانس حفظ سلامت انگليس نسبت به نزديك شدن و تماس با اين لامپ‌ها در كمتر از فاصله 30 سانتي‌متري به مدت طولاني هشدار دادهاست.

اين متخصصان در عين حال اذعان كردند هنوز هيچ مدركي علمي دال بر سرطان‌زا بودن اين لامپ‌ها وجود ندارد.به گفته كارشناسان، لامپ‌هاي فلورسان فشرده و بسته كه سيم‌پيچ آنها شبيه به لامپ‌هاي قديمي پوشيده شده، ‌ايمن‌تر و بي‌خطرتر هستند.

از لامپ‌هاي فلورسنت در بيمارستان‌ها براي ضدعفوني و از بين بردن عوامل بيماري‌زا استفاده مي‌شود. اگر هر نوع لامپي حتي به مقدار ناچيزي اشعه فرابنفش را در محيط اطراف خود منتشر كند، به DNA آسيب مي‌رساند و فرآيندي شبيه فرآيند از بين بردن عوامل زنده ميكروبي را در بدن راه‌اندازي خواهد كرد .

2-اثرات تغییر فرکانس:

جام جم

لامپ هاي کم مصرف از تغيير فرکانس (شدت و ضعف نور) برخوردار هستند که اين امر موجب آسيب رساندن به چشم و ايجاد بيماريهايي چون آب مرواريد مي شود.

 

روزنامه خراسان

سعید امین درباره لامپ های مهتابی نیز می گوید: در صنایع خانگی حدود ۲۰ سال است که استفاده از این لامپ ها (انواع شکل داده شده و تزئینی) رایج شده و جسته و گریخته از معایب آن ها مطالبی منتشر می شود که در پاره ای از موارد مستند علمی هم ندارد؛....

وی برخی از معایب این لامپ ها را که از نظر علمی به اثبات رسیده است، تشریح می کند و می افزاید: این لامپ ها(فلورسنت) دارای شرایط تغییر فرکانس نوری هستند به این معنا که در هر لحظه چندین بار نور آن شدت و ضعف دارد که البته با چشم غیر مسلح دیده نمی شود و تنها دستگاه های الکترونیکی فرکانس سنجاین موضوع را می تواند به خوبی تشخیص دهد و این تغییر فرکانس برای چشم انسان بسیار خطرناک است.

 

3-اثرات محیط زیستی(بخار جیوه):

جام جم (تحقيقات شرکت هاي دانش بنيان):

انتشار بخار جیوه در محيط ، اثرات نامطلوبي بر روي مغز جنين، عقيم شدن، سردرد و کاهش حافظه دارد.  از اين رو در حال حاضر در دنيا استفاده از اين ماده در توليد «ترموستات» و «دماسنج»ها ممنوع اعلام شده است.

وبه نقل از روزنامه اظلاعات: لامپ‌هاي كم‌مصرف همانند لامپ‌هاي مهتابي لوله‌اي شكل حاوي مقدار كمي جيوه در حدود 5 ميلي‌گرم هستند كه اين جيوه به منظور توليد نورسفيد در اين گونه لامپ‌ها به كار مي‌روند. جيوه فلز سنگيني است كه در دماي متعارف به حالت مايع است، اين ماده لغزنده اگر بر روي زمين ريخته شود به صورت گوي‌هاي ريز پخش مي‌شود. جيوه داراي بخارات سمي است. در صورتي كه لامپ كم‌مصرفي در طبيعت رها شود و اين لامپ بر اثر ضربه‌اي بشكند، جيوه به صورت بخار رها مي‌شود و يا به صورت پودرهاي ريز درون خاك فرو مي‌رود و يا در درون آب‌ها رسوب مي‌كند. بخارات سمي جيوه ناشي از شكستن لامپ‌هايكم‌مصرف به حدي است كه موجب مسموميت حيوانات اعم از پرندگان، خزندگان، پستانداران و حشرات مي‌شود. اين بخارات بر روي گياهان تأثير قابل توجهي دارد.

 

.

به گزارش خبرنگار مهر، پژوهشگران کشور با تحقیقاتی اثرات نامطلوب لامپهای کم مصرف بر مغز جنین، کاهش حافظه، پوست و چشم را به اثبات رساندند و ضمن هشدار نسبت به نحوه استفاده از این لامپها خواستار ایجاد پروتکلی برای معدوم سازی یا استفاده صحیح از آن شدند ..

 


مضرات لامپهای کم مصرف

محمود عابدی خرسند مدیر گروه تحقیقاتی فناوری سبز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت:

درلامپ های مهتابی و کم مصرف برای تولید نور سفید به میزان 5 میلیگرم جیوه استفاده می شود تا قادر باشند 95 درصد انرژی را به نور تبدیل کنند.  

وی با تاکید بر اینکه "جیوه" ماده سمی است اظهار داشت: انتشار این ماده در محیط، اثرات نامطلوبی بر روی مغز جنین، عقیم شدن، سردرد و کاهش حافظه دارد. از این رو در حال حاضر در دنیا استفاده از این ماده در تولید "ترموستات" و "دماسنج" ها ممنوع اعلام شده است

این محقق با تاکید بر اینکه مشکل اصلی این ماده سمی زمانی است که لامپهای کم مصرف شکسته می شود و جیوه آن در محیط منتشر می شود گفت: تنکستن موجود در لامپهای رشته ای به مرور مستهلک و جباب شیشه ای آن به پودر "سیلیس" تبدیل می شود ولی زمانی که لامپهای فلوروسنتی فشرده شکسته می شود پودر جیوه بر روی وسایل و اشیای موجود در محیط می نشیند که در این صورت لازم است ضمن استفاده از دستکش و دستمالهای تنظیف، سیستمهای تهویه، برودتی و جاروبرقی خاموش شود تا از انتشار آن در محیط زیست جلوگیری شود. علاوه بر این، لامپهای کم مصرف باید در مراکز بازیافت ویژه ای جمع آوری شود تا با زباله های معمول معدوم نشوند.
 

عابدی با اشاره به اجرای پروژه تحقیقاتی در این زمینه به مضرات لامپهای مهتابی پرداخت و یادآور شد: لامپهای کم مصرف از تغییر فرکانس (شدت و ضعف نور) برخوردار هستند که این امر موجب آسیب رساندن به چشم و ایجاد بیماریهایی چون آب مروارید می شود

مدیر عامل شرکت دانش بنیان شرکت ایده سازان تدبیر یونیزاسیون (از دست دادن یا گرفتن الکترون توسط یون) را از دیگر معایب این لامپها نام برد و به مهر گفت: یونیزاسیون نورهای لامپهای فلوروسنتی در دراز مدت اثرات تخریبی بر روی بافت های پوست ایجاد می کند از این رو بر اساس پروتکلهای جهانی استفاده از این لامپها در سوله های جوجه کشی، مرغداری ها، گاوداریها و صنایع تبدیل چون پوست و چرم که زمینه های فساد آنها را فراهم می کند جلوگیری می شود

وی لامپهای کم مصرف را "بمبهای شیمیایی" معرفی کرد و یادآور شد: خطرات زیست محیطی لامپهای فلورسنتی به گونه ای است که لامپ فلورسانتی بر روی خاک شکسته شود تا چند سال هیچ گیاه و درختی در آن منطقه قادر به رشد نیست .

بیماری‌هایی که لامپهای کم مصرف باخود آوردند

رئیس اداره بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت هشدار داد: لامپهای کم مصرف فلورسنت فشرده (CFL) که اکنون به گستردگی در کشور مصرف می‌شوند، به علت نشت اشعه ماورا بنفش بیماری پوستی و چشمی به وجود می‌آورند و بخار جیوه آن نیز در صورت شکستن موجب بروز بیماریهای عصبی می‌شود.

 فارس: علی گورانی افزود: مکانیزم تولید نور در لامپهای فلورسنت فشرده یا CFL که در بین مردم به لامپهای کم مصرف معروف شده‌اند تحریک الکتریکی بخار جیوه است. 

وی گفت: بخار یا اتم جیوه در صورت تحریک الکتریکی اشعه ماورا بنفش تولید می‌کند و این اشعه بعد از برخورد با فلورسنت که به صورت یک لایه پودر روی لامپ قرار دارد به نور مرئی تبدیل می‌شود. 

این متخصص بهداشت محیط اضافه کرد: در این فرآیند تولید نور دو خطر مهم وجود دارد اول اینکه به هر علت از جمله کیفیت پایین لامپ، اندود نشدن کامل سطح لامپ با پودر فلورسنت یا هر دلیل دیگری اشعه ماورا بنفش از لامپ نشت کند که بسیار خطرناک است و بیماری‌های پوستی و چشمی را برای افراد به دنبال دارد. 

گورانی گفت: به همین علت توصیه می‌شود تا جای ممکن از لامپهای فلورسنت فشرده که شبیه لامپهای مهتابی قدیمی اما فشرده شده هستند، کمتر استفاده شود و در صورتی که استفاده می‌شود نیز فاصله فرد تا لامپ همواره بیشتر از ۳۰ سانتی متر باشد و هرگز برای مطالعه نباید از این لامپ‌ها استفاده کرد. 

رئیس اداره بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: بررسی‌ها نشان داده است که در موارد بسیاری لایه فلورسنت در این لامپ‌ها به طور کامل مالیده نشده است یا قسمتی از آن کاملاً پوشیده نشده است و به هر حال به علت کیفیت برخی از این لامپ‌ها احتمال نشت اشعه ماورا بنفش بالاست. 

وی گفت: ‌ تهدید دیگر مهم این لامپ‌ها استفاده از بخار جیوه است، جیوه یک فلزسنگین خطرناک است که نشت آن در محیط موجب بروز بیماریهای عصبی می‌شود، البته تا زمانی که این لامپ‌ها شکستگی نداشته باشند احتمال نشت بخار جیوه وجود ندارد اما در صورت شکستن باید پروتکل جمع آوری و ایمنی به درستی توسط مردم رعایت شود که متأسفانه این پروتکل نیز در کشور ما آموزش داده نشده و عملیاتی نشده است. 

گورانی گفت: بخار جیوه توسط ریه که جذب بالایی هم دارد به سرعت جذب می‌شود و به خصوص برای مادران باردار و کودکان بسیار خطرناک است و موجب بروز بیماریهای عصبی می‌شود. 

وی ادامه داد: این لامپ‌ها هرگز نباید شکسته شوند و در صورتی که این اتفاق افتاد باید بلافاصله در و پنجره‌ها باز کرد تا غلظت بخار جیوه در محیط کم شود و بعد از مدتی بدون استفاده از جارو برقی با دستکش یابد ابتدا تکه‌های بزرگ و بعد تکه‌های کوچک آن را جمع آوری کرد و پودر فلورسنت آن هم که بیماری زاست باید با یک حوله خیس جمع‌آ‌وری شود.

گورانی گفت: ‌ استفاده از جاوربرقی برای جمع کردن لامپهای فلورسنت شکسته به علت خروج هوا از قسمت عقب جاروبرقی موجب پراکندگی پودر فلورسنت در هوا می‌شود که تنفس آن بسیار خطرناک است و می‌تواند
سرطان زا باشد. 

وی افزود: باز هم تأکید می‌کنیم که سم جیوه در این لامپ‌ها حاوی ماده خطرناک نوروتوکسین است که عامل بیماریهای عصبی خطرناک است.

این کار‌شناس بهداشت محیط اضافه کرد: ‌ متأسفانه به علت تأخیر آموزش بعد از ورود تکنولوژی در کشور، آگاهی مردم از این خطرات کافی نیست، پروتکل جمع آوری این لامپ‌ها نیز در کشور نداریم و به علت پرداخت یارانه از سوی دولت برای این لامپ‌ها با مصرف بالا و به همین نسبت خطرات بالای این نوع لامپ‌ها در جامعه مواجه هستیم. 

گورانی گفت: در زمان ورود این تکنولوژی به کشور خطرات آن از سوی وزارت بهداشت گوشزد شد اما به هر علت از جمله مسائل اقتصادی مورد توجه قرار نگرفت. 

وی ادامه داد: البته قطعاً جایگزینی این لامپ‌ها با لامپهای رشته‌ای قدیمی کار عاقلانه‌ای نیست زیرا لامپهای رشته‌ای قدیمی بیش از نور، گرما تولید می‌کنند و از نظر اقتصادی هیچ توجیهی ندارند. 

رئیس اداره بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت گفت: بهترین جایگزین فعلی برای این لامپ‌ها، لامپهای LED است که هیچکدام از این خطرات و مشکلات را ندارند و بسیار کم مصرف‌تر از لامپهای فلورسنت هستند و مصرف آن‌ها در حد ۲ تا ۳ وات است. 

وی گفت: این لامپ‌ها بخار جیوه و ماده فلورسنت ندارند و بر اساس تکنولوژی نزدیک کردن دیود‌های ید به هم عمل می‌کنند و باید دولت فعلاً یارانه لامپ‌ها را به این سمت ببرد ضمن اینکه قطعاً در آینده نزدیک لامپهای با تکنولوژی‌های جدید‌تر و پیشرفته‌تر نیز وارد بازار می‌شود.

 

لامپ‌های کم‌مصرف سبب بروز پیرچشمی زودرس میشود:

یک جراح و متخصص بیماری چشم گفت: استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف سبب بروزپیرچشمی زودرس در فرد می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی صبا به نوشته ایرنا، دکتر شاهرخ میلا‌ن در گفت و گو با ایرنا افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف برای چشم مضر بوده و سبب تسریع در سرعت تشکیل آب مروارید و کاهش شفافیت سفیدی چشم می‌شود. وی اظهار داشت: در صورتی که صنعتکاران ایرانی ‌محفظه‌هایی برای لا‌مپ‌ها بسازند که روکشی از جنس مقاوم به اشعه UV داشته باشد، تاثیرگذاری منفی این لا‌مپ‌ها برروی چشم به حداقل ممکن کاهش خواهد یافت. این متخصص گفت: مصرف تمامی میوه‌جات نارنجی‌رنگ نیز، برای جلوگیری از بروز این نوع عارضه‌های چشمی به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان‌ها و "کاروتن" موثر می‌با‌شد.
----------------------
منبع: سایت مهندسی بهداشت محیط envi.ir

 

عوارض روحی و روانی

عوارض روحی و روانی نور لامپ های فلوروسنت شامل خستگی زودرس، افسردگی، ضعف و بی حالی، از دست دادن تمرکز، کاهش بازده کاری و افزایش تنش های روحی است.

منبع: سایت مهندسی بهداشت محیط envir.ir

                                                                                  

تحقیق و گردآوری : علیرضا طلایی